نگهداری ترانسفورماتور

با توجه به اینکه ترانسفورماتورها در انواع و کاربردهای خاص طراحی و ساخته می شوند، می بایست در نگهداری ترانسفورماتور و بازرسی آن نیز از نکات خاص و منحصر به فردی استفاده کرد. در بین انواع ترانسفورماتورها، ترانسفورماتور قدرت دارای تجهیزات ضروری و گران قیمتی به حساب می آید که در پست برق از آن برای انتقال برق در شبکه استفاده می گردد. از این رو ضروری و البته بهتر است که نگهداری ترانس قدرت به صورت دقیق و در انواع مختلف صورت گیرد تا این دستگاه بتواند به خوبی کارکرد خود را ارائه نماید و طول عمر طولانی تری داشته باشد. البته لازم به ذکر است که یک ترانسفورماتور قدرت نیاز به درنظر گرفتن روتین های مختلف برای تعمیر و نگهداری دارد و به طور کلی شامل سنجش و آزمون پارامترهای مربوط به ترانسفورماتور می شود. دو مورد از انواع مهم نگهداری ترانسفورماتور را می توان در دو دسته نگهداری پیشگیرانه و نگهداری بر اساس نیاز تقسیم بندی کرد.

در نگهداری پیشگیرانه به صورت روتین روزانه، هفتگی، ماهانه یا سالانه انجام می شود و از بروز مشکل و خطا در کارکرد ترانسفورماتور جلوگیری می نماید و همچنین گروه دوم از سنجش و آزمون پارامترها در ترانسفورماتورها و همچنین بررسی ترانس تنها در زمانی که نیاز باشد انجام می شود و در واقع زمانی که خطا بروز نماید، از این رو به آن نگهداری بر اساس نیاز گفته می شود، همچون نگهداری از ترانسفورماتور به هنگام شرایط اورژانسی و یا از کار افتادگی. با این حال در صورتی که عمل نگهداری و تعمیر به درستی و به طور منظم انجام گیرد، در این حالت درصد احتمال بروز حوادث اورژانسی کاهش می یابد. از طرفی لازم به توجه است که این بررسی و چک آپ به صورت مستمر نگهداری شرایطی نامیده می شود. چرا که در واقع بیانگر این موضوع می باشد که با نگهداری ترانسفورماتور در شرایط درست نیاز به تعمیرات اورژانسی و حتی از کار افتادگی ترانس نیست. چرا که در صورت نگهداری درست و صد درصدی احتمال بروز آسیب و خرابی صفر می گردد.

نگهداری ماهانه ترانسفورماتور

به طور کلی در بازدید ماهانه می بایست نکاتی رعایت گردد که در زیر به آن اشاره شده است؛

• می بایست ابتدا سطح روغن در محفظه روغن زیر رطوبت گیر سیلیکاژل به صورت ماهانه بررسی شود. در صورت پایین بودن سطح روغن ترانسفورماتور پایین تر از حد مشخص می بایست به آن روغن اضافه گردد تا به حالت قبل بازگردد.
• از طرفی منفذهای رطوبت گیر سیلیکاژل می بایست به صورت ماهانه بررسی شوند، چرا که اگر این منافذ به خوبی تمیز نشده باشند به درستی عمل رطوبت گیری انجام نمی شود.
• لازم به ذکر است در صورتی که ترانسفورماتور دارای بوشینگ های مملو از روغن باشد، سطح روغن موجود در بوشینگ ها باید به صورت دقیق به طور ماهانه چک شود. خاطر نشان می شویم در صورت نیاز می بایست روغن درون بوشینگ ها به سطح نرمال بازگردد و پر کردن بوشینگ با روغن باید به هنگام خاموش بودن ترانسفورماتور ایران ترانسفو انجام پذیرد.

بازدید روزانه در نگهداری ترانسفورماتور

برخی از انواع نگهداری می بایست به صورت روزانه بررسی و توجه شود. این موارد شامل بررسی نشانگر روغن مغناطیسی که بر روی مخزن اصلی ترانسفورماتور و همچنین منبع انبساط ترانسفورماتور قرار دارد، رنگ سیلیکاژل در رطوبت گیرها و همچنین بررسی این نکته که آیا ترانس برق هیچ گونه نشتی روغن دارد یا خیر.
توجه شود زمانی که سطح روغن با توجه به نشانگر مغناطیسی در حد مطلوب نباشد می بایست مخزن اصلی را با روغن تمیز و جدید پر کرد و همچنین بررسی شود که نشتی روغن از چه ناحیه ای صورت گرفته و به تعمیر بخشی که دچار نشتی شده است، پرداخت. همچنین در صورت تغییر رنگ سیلیکاژل نیز می بایست حتما آن را جایگزین نمایید.

بازدید و نگهداری ترانسفورماتور سالانه

در بازدید سالانه نیز برخی از نکات و شرایط وجود دارد که می بایست توسط اپراتور مورد بررسی قرار گیرد؛

• سیستم خنک کنندگی ترانسفورماتور حال می خواهد اتوماتیک، به صورت از راه دور و یا دستی باشد که البته شامل پمپ روغن، فن و سایر اقلامی که با این سیستم در ارتباط است می باشد، می بایست به همراه مداری که این سیستم خنک کنندگی در آن قرار دارد به صورت سالانه بازرسی و در صورت وجود هر گونه مشکلی به تعمیر آن اقدام گردد.
• بوشینگهای ترانسفورماتور می بایست پارچه نخی نرم به صورت سالانه تمیز گردد و به هنگام تمیزکاری باید بررسی نمایید که بوشینگ ها دچار ترک خوردگی شده اند یا خیر.
• در صورت استفاده از تپ چنجر تحت بار باید سطح روغن به صورت سالانه بررسی گردد. برای این کار لازم است نمونه روغن از شیر تخلیه مخزن انتقال دهنده را بررسی نمایید و این نمونه ها می بایست از لحاظ قدرت دی الکتریک و محتوای آب آن ارزیابی شوند. اگر قدرت دی الکتریک کمتر از محتوای آب باشد در این حالت رطوبت به مقدار زیاد در روغن وجود دارد و می بایست روغن درون تپ چنجر تعویض یا تصفیه گردد.
• بازرسی مکانیکی رله بوخهلتس نیز می بایست به صورت سالانه انجام شود.
• کیوسک مارشال ترانسفورماتور باید سالانه از داخل تمیز گردد و باید توجه شود که روشنایی، گرم کننده فضا و غیره عملکرد درستی داشته باشند در غیر این صورت باید تعمیر و یا قطعات آسیب دیده تعویض گردند. از طرفی می بایست پایانه های کنترل و سیم کشی رله نیز سالانه بررسی گردد.
• رله ها، هشدار دهنده ها و البته سویچ های کنترل نیز نیاز دارند به همراه مداری که در آن قرار گرفته اند و البته پنل رله و کنترل و پنل کنترل خودکار تپ چنجر همگی به صرت سالانه بررسی و تمیز گردند.
• پاکتی که نشانگر دمای روغن و دمای سیم پیچ ها در آن بر روی پوشش بالای ترانسفورماتور قرار دارد سالانه بازدید و با توجه نیاز به آن به روغن، دوباره پر می شود.
• لازم به ذکر است که باید عملکرد دستگاه انتشار فشار و همچنین رله بوخهلتس بازرسی گردد و این کار با برقراری اتصال کوتاه بین اتصال تریپ و هشدار دهنده رله و دستگاه با یک قطع سیم کوتاه صورت می گیرد و سپس بررسی می شود که آیا رله به درستی کار می کند یا خیر.
• در ترانسفورماتور مورد دیگری که باید آزمایش شود و عملکرد درست آن اهمیت دارد مقاومت عایقی و شاخص پولاریزاسیون می باشد که به کمک مگر 5 کیلو ولتی آزموده می شود.
• درجه مقاومت اتصال به زمین در نقطه نوترال نیز باید با توجه به مقاومت سنج زمین بررسی گردد.
• سطح گاز اشباع شده در روغن نیز باید توسط آزمونهای مربوط به آن تست گردد و سالانه برای ترانسفورماتور 132 کیلو ولت و برای قدرت نامی کمتر از 132 کیلو ولت هر دو سال یکبار و برای مقادیر قدرت نامی بالاتر نیز در فاصله دقیق دو سال به دو سال انجام شود.

بازدید شش ماهه ترانسفورماتور

ترانسفورماتور روغنی باید هر شش ماه یکبار بازرسی گردد تا مقاومت دی الکتریک، محتوای آب، اسیدیته، محتوای لجن، نقطه اشتعال و غیره در وضعیت مطلوب قرار داشته و عملکرد درست ترانس روغنی را تضمین نمایند. در صورت استفاده از ترانسفورماتور توزیع توجه داشته باشید که به طور کلی این دستگاه ها در شرایط بارگیری سبک در طول روز به کار خود ادامه داده و پس از رسیدن به نقطه اوج کارکرد خود، بارگیری به آهستگی کاهش می یابد تا ترانسفورماتور توزیع به درستی خنک شود و سپس بتواند در طی 24 ساعت آینده عملکرد درستی داشته باشد در نتیجه نیاز به نگهداری در آنها به نسبت کاهش می یابد.

پرسشهای پرتکرار نگهداری ترانسفورماتور

1. نگهداری پیشگیرانه ترانسفورماتور چیست؟ برای اینکه ترانسفورماتور عملکرد درستی داشته باشد یک سری از بازرسی ها به منظور پیشگیری از بروز خطا صورت می گیرد و از این رو به آنها نگهداری پیشگیرانه گفته می شود.
2. در نگهداری ترانس هر چند وقت یکبار می بایست روغن ترانسفورماتور تعویض گردد؟ به طور کلی برای ترانسفورماتورهایی که دارای قدرت نامی کمتر از 132 کیلو ولت می باشد روغن ترانس باید هر یک بار در دو سال، برای قدرت نامی بالاتر از 132 کیلو ولت نیز هر دو سال به دو سال به طور دقیق و متناوب و همچنین برای ترانسفورماتور دارای 132 کیلو ولت به طور سالانه باید انجام شود.
3. آیا ترانسفورماتور توزیع نیاز به نگهداری دارد؟ لازم به ذکر است که ترانسفورماتور توزیع نیاز به نگهداری دارد ولی در حالت کلی به این خاطر که این دستگاه به صورت 24 ساعته کار می کند و در طول روز عملکرد آن به صورت صعودی افزایش می یابد و پس از رسیدن به نقطه اوج کارکرد خود عملکرد آن کاهش می یابد تا زمانی که آماده بارگیری مجدد گردد و فعالیت آن دوباره آغاز گردد. به همین خاطر نیاز به بازرسی و نگهداری کم تری دارند.
4. نگهداری تپ چنجر ترانسفورماتور به چه صورت انجام می شود؟ در تپ چنجر تحت بار مخزن انتقال دهنده ای وجود دارد که روغن آن از طریق شیر تخلیه نمونه گرفته می شود و سطح رطوبت و قدرت دی الکتریک آن بررسی می گردد و در صورتی که محتوای آب آن از قدرت دی الکتریک بیشتر باشد باید روغن تعویض و یا تصفیه شود.
5. در چه زمانی از نگهداری نیاز به تعویض سیلیکاژل می باشد؟ از آنجایی که رطوبت گیر به صورت ماهانه برای تمیز بودن منافذ و روزانه برای توجه به رنگ سیلیکاژل بررسی می گردد، نیاز از است به هنگام تغییر رنگ ژل رطوبت گیر آن را تعویض یا با خشک کردن برای کارکرد مجدد آماده نمایید.

منبع: maintenance of transformers از سایت Electrical4u.