کوپلینگ پمپ

پمپ ها در انواع مختلف تهیه می شوند ولی آنچه امکان بهره گیری از آنها را فراهم می نماید موتور الکتریکی است که می بایست به پمپ متصل شود و انرژی الکتریکی لازم را به پمپ انتقال دهد. انواع مختلفی از پمپ از جمله پمپ گریز از مرکز، پمپ فشار قوی و البته پمپ شناور وجود دارند که امروزه بیش از پیش انتقال و پمپاژ سیال را برای مصرف کنندگان آسان نموده اند. از این رو تامین انرژی الکتریکی برای راه اندازی و در نتیجه کارکرد انواع پمپ آب اهمیت زیادی دارد. کوپلینگ ها بین انواع پمپ و موتورهای مربوط به آنها قرار گرفته و وظیفه دارند قدرت را موتور به پمپ منتقل کنند. از این رو در ادامه قصد داریم بیشتر درباره انواع کوپلینگ پمپ توضیحاتی را خدمت شما ارائه دهیم.

کوپلینگ پمپ چیست؟

همانطور که پیشتر اشاره کردیم کوپلینگ انتقال دهنده نیروی محرکه از موتور به پمپ می باشد و در واقع قطعه ای است که جهت اتصال شفت موتور به شفت پمپ مورد بهره برداری قرار می گیرد. با اتصال دو شفت به یکدیگر گشتاور از موتور به پمپ منتقل می گردد. توجه داشته باشید استفاده از پمپ آب زمانی امکان پذیر است که انرژی الکتریکی از طریق منبع تغذیه به موتور الکتریکی منتقل گردیده و از طریق چرخش روتور به نیروی مکانیکی تبدیل می شود و به این دلیل که شفت موتور و پمپ به هم متصل است با چرخش روتور، پروانه پمپ نیز به گردش در می آید و عملیات پمپاژ آغاز می گردد. کوپلینگ علاوه بر اینکه دو شفت یا محور را به هم متصل می کند، در صورتی که محورها هم راستا نباشند این مشکل را برطرف می کند، از طرفی ارتعاشات و لرزش شفت را بدون انتقال یا افزایش حرارت برطرف می کند.

انواع کوپلینگ پمپ

در سیستم های پمپاژ به طور معمول حالت شفت بین پمپ و محرک آن نسبت به یکدیگر دو حالت است و شامل شفت مشترک و شفت مستقل می گردد که در این تقسیم بندی می توان به انواع کوپلینگ پمپ آب اشاره کرد.

• شفت مشترک: در حالتی که شفت بین پمپ و موتور مشترک است، در واقع شفت الکتروموتور امتداد پیدا کرده و پروانه بر روی این شفت امتداد یافته قرار می گیرد. در این سری از پمپ ها که شفت بدون هیچ برش بین پمپ و موتور قرار می گیرد نیاز به استفاده از کوپلینگ نیست و به دلیل اشتراکی بودن شفت نیاز به هم راستا شدن دو شفت وجود ندارد چرا که تنها یک شفت بین دو بخش به کار گرفته شده است. در واقع اکثریت پمپ های خطی در سیستم پمپاژ با شفت مشترک تهیه می شوند.
• شفت مستقل: همانطور که می توانید حدس بزنید، بر خلاف شفت مشترک، در این حالت هم موتور و هم پمپ دارای شفت مستقل از یکدیگر می باشند و نیاز است این دو شفت مشترک به هم متصل شوند. در صنعت اکثر پمپ های به کار گرفته شده از نوع شفت مستقل می باشند. آنچه منجر به انتقال نیروی محرکه از موتور به پمپ می شود کوپلینگ پمپ است.

انواع کوپلینگ پمپ آب

به طور کلی برای کوپلینگ ها دو دسته بندی می توان در نظر گرفت و در این دو دسته بندی اقدام به ارائه انواع آن نمود. کوپلینگ صلب و کوپلینگ انعطاف پذیر از جمله دسته بندی های مربوط به کوپلینگ پمپ به حساب می آیند. آنچه این دو نوع دسته بندی را از هم متمایز می نماید ناشی از ساختمان داخلی این تجهیزات و نحوه کارکرد آنها می باشد. در سری کوپلینگ صلب قابلیت هم راستا شدن شفت و محرک وجود ندارد ولی در سری انعطاف پذیر همانطور که می توانید حدس بزنید در صورتی که دو شفت با یکدیگر هم راستا نباشند، این مساله توسط کوپلینگ جبران و رفع می شود.

کوپلینگ صلب

برای اینکه بتوانیم از کوپلینگ صلب استفاده نماییم می بایست به این نکته اشاره نماییم که تجهیزات و دستگاه مد نظر باید دارای شفتی هم راستا باشند. در صورتی که دو شفت در پمپ و موتور همراستا نباشند امکان استفاده از این نوع کوپلینگ وجود ندارد. توجه داشته باشید از آنجایی که کوپلینگ صلب تنها زمانی استفاده می شود که هم راستایی وجود داشته باشد برای شرایطی که باید این همراستایی بسیار دقیق و درست باشد این کوپلینگ ها پرکاربرد هستند. دو نوع از کوپلینگ های صلب شامل موارد زیر می شود:

• کوپلینگ آستینی
• کوپلینگ فلنجی

مشکلات مربوط به این نوع از کوپلینگ ها همانطور که قابل حدس است ناشی از عدم همراستایی است. حتی اگر این خطا بسیار کوچک باشد باز هم به تجهیزات و یاتاقان ها آسیب وارد می شود.

کوپلینگ انعطاف پذیر

در صورتی که نتوانیم موتور و پمپ را به طور دقیق در راستای هم قرار دهیم از کوپلینگ انعطاف پذیر استفاده می نماییم. در کوپلینگ پمپ هیدرولیک عوامل زیادی از هم راستا بودن این دو قسمت جلوگیری می کنند که شامل نصب، لرزش لوله ها، انبساط و انقباض تجهیزات در اثر تغییر دما و غیره می گردد. انواع کوپلینگ انعطاف پذیر نیز شامل مواردی است که در ادامه درباره آن خواهیم گفت.

کوپلینگ دنده ای

عمل جبران عدم هم راستایی در کوپلینگ دنده ای توسط دو توپ با چرخ دنده هایی که روی آن ها قرار گرفته است برطرف می شود. در این نوع کوپلینگ همانطور که از نام آن می توانید حدس بزنید سطح خارجی کوپلینگ دنده دار است و توسط یک بوش دندانه داخلی احاطه می شود. با گردش روتور چرخ دنده ها با هم درگیر شده و انتقال قدرت صورت می گیرد. با توجه به وججود چرخ دنده ها نیاز به روانکاری با روغن یا گریس در این کوپلینگ ها وجود دارد.

کوپلینگ شبکه فلزی

روی کوپلینگ محرک و پمپ شیارهایی افقی قرار دارد و شبکه های فلزی مابین این شیارها تعبیه شده اند تا عدم همراستایی را جبران نمایند. به عبارت بهتر آنچه این عدم همراستایی را جبران می کند همین شبکه های فلزی هستند که به صورت فنری تهیه شده و در حین چرخش دچار لغزش می شوند و به هم راستا شدن کمک می نمایند. یکی از مزایای کوپلینگ شبکه فلزی نصب این نوع از کوپلینگ هاست ولی باز هم برای این سری تجهیزات معیابی از جمله روانکاری کوپلینگ، محدودیت در سرعت و درجه حرارت دستگاه به هنگام کارکرد اشاره کرد.

کوپلینگ پنجره ای

برای پمپ های کوچک از کوپلینگ پنجره ای استفاده می شود. انتهای کوپلینگ پنجره ای شبیه به پنجه است که قطعه ای لاستیکی در این بخش قرار دارد که وظیفه انتقال قدرت را به عهده دارد. بهره گیری از این نوع کوپلینگ در سرعت کم بسیار مناسب است ولی در سرعت های بالا به دلیل سایش و خوردگی در این قطعه لاستیکی امکان آسیب به الکتروپمپ وجود دارد و ارتعاشات در این مجموعه افزایش می یابد.

کوپلینگ دیسکی فلزی

کوپلینگ دیسکی فلزی دارای صفحات فلزی است که مابین کوپلینگ قرار می گیرد و برای در کنار هم قرار گرفتن این صفحات از اتصالات پیچ و مهره ای بهره برده می شود. در صورتی که دو شفت هم راستا نباشند، با چرخش کوپلینگ پیچ ها دچار کشش و فشار و صفحات به صورت تناوبی تحت بار و عدم بار قرار می گیرند که روشی برای جبران این عدم هم راستایی است. یکی از مزیتهای اصلی این کوپلینگ عدم نیاز به روانکاری و وزن پایین این تجهیزات است. همچنین لازم به ذکر است برای این نوع از کوپلینگ ها تنظیم کردن اتصالات دشوار می باشد.

کوپلینگ الاستومریک

آخرین نوع از کوپلینگ انعطاف پذیر شامل کوپلینگ الاستومریک می باشد که شبیه به کوپلینگ پنجه ای است ولی آنچه این کوپلینگ را متمایز می کند این است که گشتاور فقط با استفاده از اتصالی استوانه ای و لاستیکی صورت می گیرد. کارکرد کوپلینگ به صورت پیچشی و نرم بوده و این کوپلینگ قابلیت جذب شوک های ضربه ای را دارد. می توان به جذب ارتعاشات، عدم ساییدگی و خوردگی و نرم کارکردن کوپلینگ به هنگام انتقال گشتاور به عنوان مزیت های این نوع کوپلینگ و عدم بالانس بودن در سرعت های زیاد و مقاومت کم الاستومر نسبت به خوردگی و حرارت به عنوان عیوب این قطعه اشاره کرد.

پرسشهای متداول پیرامون کوپلینگ پمپ

1. کوپلینگ پمپ به چه معناست؟ زمانی که از کوپلینگ پمپ صحبت می شود منظور قطعه ای است که دو بخش با شفت مستقل را با یکدیگر وصل نموده و وظیفه انتقال گشتاور از موتور به پمپ را به عهده دارد.
2. کار کوپلینگ پمپ چیست؟ کوپلینگ پمپ قطعه ای است که الکتروموتور را به پمپ متصل می نماید. در واقع پمپ به خودی خود بدون دریافت نیروی مکانیکی لازم قابلیت راه اندازی و فعالیت ندارد و از این رو موتور با استفاده از کوپلینگ پمپ به پمپ متصل می شود.
3. وظیفه کوپلینگ پمپ چیست؟ علاوه بر اینکه کوپلینگ پمپ قابلیت تامین گشتاور مورد نیاز پمپ را دارد بلکه می تواند از لرزش شفت و افزایش درجه حرارت شفت و مجموعه پمپاژ جلوگیری نماید و همچنین می بایست اشاره نماییم که قطعه ای است برای هم راستا نمودن شفت پمپ و موتور زمانی که نسبت به هم دارای خطا و لغزش هستند.
4. برای پمپ کوچک از چه نوع کوپلینگ پمپ بهره برده می شود؟ از آنجایی که پمپ کوچک است و سرعت کمی دارد استفاده از پنجره ای بسیار رایج است ولی می بایست اشاره نماییم که در سرعت بالا احتمال سایش در اجزای کوپلینگ افزایش و بروز آسیب به کوپلینگ و مجموعه غیر قابل پیش بینی نیست.
5. انواع کوپلینگ پمپ شامل چه مواردی می شود؟ با توجه به اینکه کوپلینگ ها در دو دسته کوپلینگ صلب و کوپلینگ انعطاف پذیر قرار می گیرند می بایست بیان نماییم که کوپلینگ آستینی و کوپلینگ فلنجی از نوع کوپلینگ صلب و کوپلینگ دنده ای، کوپلینگ شبکه فلزی، کوپلینگ پنجره ای، کوپلینگ دیسکی فلزی و کوپلینگ الاستومریک از نوع کوپلینگ انعطاف پذیر می باشند.