گروه برداری ترانسفورماتور

گروه برداری ترانسفورماتور یا گروه اتصال ترانسفورماتور در واقع بیانگر اختلاف فازی است که بین سیم پیچ اولیه و ثانویه در یک ترانسفورماتور وجود دارد. به عبارت دقیق تر این گروه برداری از طرفی قادر است تنظیمات مربوط به ولتاژ قوی و ضعیف در سیم پیچ ها را در یک ترانسفورماتور سه فاز مشخص نمایند. ترانسفورماتورهای سه فاز به شیوه های مختلفی به یکدیگر متصل می شوند و بر اساس شکلی این اتصالات بر قرار می شوند، نوع و نام گروه اتصال ترانسفورماتور مشخص می گردد.

گروه برداری ترانسفورماتور چیست؟

اگر بخواهیم تعریف فنی و دقیق تری از گروه برداری ارائه نماییم می بایست به این نکته اشاره نماییم که ترانسفورماتور سه فاز به چهار دسته کلی تقسیم می شوند که این تقسیم بندی بستگی به اختلاف فاز در بین خط ولتاژ مربوطه در طرف ولتاژ فشار قوی و طرف ولتاژ فشار ضعیف دارد. اختلاف فاز در گروه برداری توسط زاویه ای که توسط آن فشار ضعیف نسبت به فشار قوی دارای وقفه ای نسبت به ولتاژ فشار قوی است نشان داده می شود و توسط یک مقدار واحد یعنی 30 درجه در جهت عقربه های ساعت اندازه گرفته و نشان داده می شود.

گروه برداری ترانسفورماتور سه فاز

این گروه های برداری را می توان به چهار دسته زیر تقسیم بندی کرد؛

• گروه اول: بدون جا به جایی فاز
• گروه دوم: جا به جایی فاز معادل 180 درجه
• گروه سوم: جا به جایی فاز معادل 30- درجه
• گروه چهارم: جا به جایی فاز معادل 30+ درجه

برای اینکه بهتر متوجه نوع اتصالات شوید، مثال Y d 11 را در نظر بگیرید. Y بیانگر نوع اتصالات مربوط به طرف فشار قوی است که به شکل ستاره است و d مربوط به اتصالات طرف فشار ضعیف در یک ترانسفورماتور سه فاز است که این اتصالات به شکل مثلث می باشند. عدد 11 که در انتهای نام گروه برداری مربوطه آمده است، نشان می دهد که ولتاژ فشار ضعیف نسبت به ولتاژ فشار قوی به اندازه 11 در 30 درجه یعنی 330 درجه اختلاف فاز دارد که این اختلاف فاز در جهت گردش عقربه های ساعت می باشد.
لازم به ذکر است که اختلاف فاز نیز می تواند توسط یک ساعت مشخص و اندازه گیری شود. روش ساعت به شما می گوید که عقربه بزرگ را ولتاژ فشار ضعیف که روی ساعت 12 قرار گرفته است، در نظر بگیرید و عقربه کوچک را ولتاژ قوی در نظر گرفته و از آنجایی کل یک دایره 360 درجه است هر 5 دقیقه برابر 30 درجه می باشد، در نتیجه زمانی که اختلاف بین دو فاز 30+ درجه است ساعت می تواند 12:05 باشد و 30- درجه 11:55 می شود. در صورتی که اختلاف فازی وجود نداشته باشد و گروه برداری در گروه اول قرار گیرد ساعت 12:00 خواهد بود و 180+ ساعت 12:30 می باشد. حال توجه داشته باشید که زمانی که ساعت 12:05 دقیقه است، عقربه کوچک روی عدد 1 قرار دارد و 30=30*1 و زمانی که ساعت 12:30 دقیقه است عقربه کوچک عدد 6 را نشان می دهد و 180=30*6 و زمانی که ساعت 12:55 می باشد، عقربه کوچک عدد 11 را نشان می دهد و 330=30*11 و به همین خاطر اعدادی همچون 0، 1، 6 و 11 در کنار نام گروه برداری نوشته می شود. Dy11 به معنی ترانسفورماتور سه فازی دارای اتصالات شکل دلتا یا مثلث در طرف فشار قوی و شکل ستاره در طرف فشار ضعیف و البته اختلاف فازی که معادل 11 در 30 درجه بوده که برابر با 330 درجه نسبت به خط مربوط به فشار قوی می باشد.

دلیل اهمیت گروه برداری ترانسفورماتور ایران ترانسفو اهمیتی است که ترکیبات مختلف سیم پیچ ها در نتیجه نهایی زوایای مختلف فازها بین ولتاژهای قوی و ضعیف در سیم پیچ دارند، ترانسفورماتورها گاهی اوقات می توانند بسته به نوع گروه برداری که دارند به صورت موازی بسته شوند و هر گونه عدم هماهنگی بین نوع اتصالات بین ترانسفورماتورهای موازی منجر به گردش جریان و ایجاد اختلال در روش کار کرد ترانسفورماتور می شود. آنچه می بایست توجه داشته باشید این است که برای نشان دادن نوع اتصالات مربوط به سیم پیچ های فشار قوی از حروف بزرگ انگلیسی از جمله D به معنی مثلث یا دلتا، S یا Y به معنی ستاره، Z به معنی زیگزاگ و N به معنی نول یا خنثی به کار می رود و برای سیم پیچ فشار ضعیف از حروف کوچک یعنی d، s یا y، z و n با همان معنای گفته شده به کار برده می شود.

روش ترسیم گروه برداری ترانسفورماتور

برای این کار می بایست همانطور که در شکل فرض شده است که گروه برداری مربوط به این ترانس برق YNd11 می باشد به ترتیب آنچه در ادامه گفته می شود عمل نمایید. ابتدا نقطه خنثی دراتصال شکل ستاره را زمین کنید. سپس اتصال 1U را در طرف فشار قوی در اتصال D یا مثلث به 2w در طرف فشار ضعیف در اتصال ستاره متصل نمایید. با استفاده از یک منبع برق سه فاز به طرف ترمینال فشار قوی ولتاژ 415 ولت را اعمال نمایید. در حین اعمال ولتاژ سطح ولتاژ بین پایانه های 2U-1N، 2V-1N، 2W-1N را اندازه بگیرید به این معنی است که شما با این کار ولتاژ بین هر ترمینال فشار ضعیف و نوترال فشار قوی را اندازه گرفته اید. از طرفی به خاطر داشته باشید می بایست ولتاژ بین ترمینال 2V-1V، 2W-1W و 2V-1W را اندازه بگیرد.

پرسشهای متداول گروه برداری ترانسفورماتور

1. مفهوم گروه برداری ترانسفورماتور چیست؟ در واقع به کار بردن گروه برداری ترانسفورماتور یا گروه اتصال متضمن به کارگیری روش استاندارد IEC می باشد برای اینکه اپراتورها بتوانند سیم پیچ دارای ولتاژ فشار قوی و سیم پیچ دارای ولتاژ فشار ضعیف را در یک ترانسفورماتور سه فاز از یکدیگر مجزا نمایند.
2. معنی Dyn11 در گروه برداری ترانسفورماتور چیست؟ این کد که نام گروه برداری مربوط به یه ترانسفورماتور سه فاز است، بیانگر اتصالات سه فاز سیم پیچ فشار قوی به شکل مثلث و اتصالات سیم پیچ فشار ضعیف به شکل ستاره است و همچنین در طرف فشار ضعیف یک سیم نول قرار گرفته است و اختلاف فاز بین خطوط قوی و ضعیف معادل 11 در 30 به معنی 330 درجه است.
3. چطور گروه برداری ترانسفورماتور کشیده می شود؟ برای رسم گروه برداری ابتدا نقطه صفر یا نوترال اتصال ستاره را به زمین متصل نمایید، سپس 1U از خطوط فشار قوی را به 2W از سیم فشار ضعیف به همدیگر متصل نمایید. سپس 415 ولت ولتاژ از طریق یک منبع برق سه فاز در پایانه فشار قوی اعمال نمایید. پس از این مرحله می بایست ولتاژ بین ترمینال های طرف فشار ضعیف نسبت به نوترال و ترمینال های فشار قوی نسبت به فشار ضعیف را اندازه بگیرید.
4. چرا گروه اتصال یا برداری ترانسفورماتور آزمون و تست می شود؟ گروه اتصال نشان می دهد بین سیم پیچ طرف فشار قوی و ضعیف چه اختلاف فازی وجود دارد که بستگی به تنظیمات مخصوص مربوط به دو سیم پیچ ها دارد.
5. آیا می توان دو ترانسفورماتور را به صورت موازی نصب کرد؟ بله، در صورتی می توان ترانسفورماتورها را به صورت موازی به هم متصل نمایید که گروه برداری ترانسفورماتورها هر دو یکسان باشند.